به‌ڵێ.

ئێمه‌ زیاتر كار له‌سه‌ر وه‌ڵاتانی شنگن و ئه‌مریكا و كه‌نه‌دا ئه‌كه‌ین. باشتره‌ په‌یوه‌یه‌ندی بكه‌یت.

ئه‌مه‌ به‌پێی وڵات و زانكۆ ئه‌گۆڕێت. زۆرێك له‌ زانكۆكانی ئه‌ڵمانیا ئاماژه‌یان پێداوه‌ به‌ڵام له‌ هه‌ندێك زانكۆیتر هیچ دیاری ناكه‌ن و هه‌ڵبژاردن ئه‌كه‌نه‌ كێبڕكێ. بۆ وه‌رگرتنی زانیاری دروست و ورد ده‌رباره‌ی پێویستی نمره‌ باشتره‌ په‌یوه‌ندیمان پێوه‌ بكه‌یت.

به‌گشتی نه‌خێر.

ئه‌بێ ته‌قدیمی به‌كالۆریۆست بۆ بكه‌ین له‌ زۆربه‌ی حاڵه‌ته‌كاندا. بۆ وه‌رگرتنی زانیاری ورد و دروست په‌یوه‌ندیمان پێوه‌ بكه‌.

به‌ گشتی به‌ڵێ به‌ڵام هه‌ندێك وڵاتی وه‌ك نه‌رویج و ئه‌ڵمانیا داوای ساڵێك خوێندنی په‌ڕینه‌وه‌ ئه‌كه‌ن. هه‌ندێك له‌ كۆلێجه‌ پزیشكییه‌كانیش داوای ئاماده‌كاری و ده‌رچوون له‌ تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی تایبه‌ت ئه‌كه‌ن.

پێمانوایه‌ خوێندن له‌ ڕوسیا (به‌گشتی) وه‌به‌رهێنانێكی باش نییه‌. یه‌ك، له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌ ناوچه‌ی شنگندا نییه‌ و ناتوانی سه‌ردانی وڵاتانیتر بكه‌یت. دوو، وڵاتێكی زۆر له‌بار نییه‌ بۆ مانه‌وه‌ و كاركردن. سێ، ئاستی خوێندن باش نییه‌ به‌ به‌راورد به‌ ناوچه‌ی شنگن. له‌به‌ر ئه‌م هۆكارانه‌ زۆركه‌م كار له‌سه‌ر ڕوسیا ئه‌كه‌ین.

ئه‌كه‌وێته‌ سه‌ر بارودۆخت. ئه‌گه‌ر كار بكه‌یت نه‌خێر پێویست ناكات.

واباشه‌ له‌ خوێندنی دكتۆرادا نه‌رمونیان بیت و تیشك نه‌خه‌یته‌ سه‌ر یه‌ك وڵات. به‌ بۆچوونی من ئه‌بێ ته‌قدیمی چه‌ندین زانكۆ بكه‌یت تا ئه‌گه‌یته‌ ئامانج. ئه‌مه‌ نه‌ك بۆ ئێمه‌، بۆ ئه‌وروپییه‌كانیش ڕاسته‌، لێره‌ ئه‌بینم پڕۆفیسۆره‌كانم به‌كالۆریۆسیان له‌ وڵاتی خۆیان خوێنده‌وه‌ به‌ڵام زۆرینه‌یان ماسته‌ر و دكتۆرایان له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵات ته‌واوكردووه‌. كورسی دكتۆرا كه‌مه‌ و تێچووی زۆره‌ له‌سه‌ر زانكۆكان، له‌به‌رئه‌وه‌ به‌ده‌ستهێنانی ئاسان نییه‌. كه‌واته‌ خۆت ئاماده‌ بكه‌ بۆ هه‌ر وڵاتێكی پێشكه‌وتوو.

ئه‌كه‌وێته‌ سه‌ر: بواری خوێندن، توانای ئه‌كادیمی، ئاستی زمان، توانای ماددی، ئامانج (گه‌ڕانه‌وه‌ یان مانه‌وه‌ و كاركردن). له‌به‌رئه‌وه،‌ باشتره‌ په‌یوه‌ندی بكه‌یت.

به‌گشتی ئه‌ڵمانیا و ئه‌مریكا و به‌ریتانیا و سوید زۆر له‌پێشن له‌ زانسته‌ پزیشكییه‌كاندا. به‌ڵام ئه‌مه‌ له‌ پێشكه‌وتنی وڵاته‌كانیتر كه‌م ناكاته‌وه‌. له‌ كۆتایدا ئه‌كه‌وێته ‌سه‌ر ئه‌وه‌ی له‌ چ زانكۆیه‌ك ئه‌خوێنیت.

هه‌موو وڵاتێكی پێشكه‌وتوو بایی ئه‌وه‌ زانكۆی تیایه‌ كه‌ تۆ پرۆگرامێكی باشی تیا بخوێنی. به‌گشتی ئه‌ڵمانیا و ئه‌مریكا و به‌ریتانیا زۆر له‌پێشن له‌ زانسته‌ ئه‌ندازیارییه‌كاندا.

به‌ڵێ. هیچكات ئه‌وه‌ كێشه‌ نییه‌، زۆربه‌ی پرۆگرامه‌كانی یاسا تایبه‌ت نین به‌ یاسای وڵاتێكی دیاریكراوه‌وه‌.

به‌پێی وڵات ئه‌گۆڕێت.

واباشه‌ شتیوا نه‌كه‌یت چونكه‌ له‌ئه‌گه‌ری دڵنیاكردنه‌وه‌ ڕه‌فز وه‌رئه‌گریت و دواتر ڕه‌نگه‌ هه‌رگیز ڤیزای ئه‌و وڵاته‌ وه‌رنه‌گریت.

وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌م پرسیاره‌ گشتییانه‌ زۆر قورسه‌ بۆ ئێمه‌. وه‌ك ئه‌وه‌یه‌ بچی بۆ ده‌رمانخانه‌یه‌ك و بڵێی ده‌رمانم ئه‌وێ. چ ده‌رمانێك و بۆكێ و بۆ چ نه‌خۆشییه‌ك؟ تا وه‌ڵامی ئه‌م پرسیارانه‌ نه‌بێ ناتوانی ده‌رمان وه‌بگری.

به‌ڵێ، به‌ڵام بۆ هه‌موو كه‌س نا.

به‌ڵێ.

ئێمه‌ به‌ڕێگه‌ی یاسایی كار ئه‌كه‌ین و شتێكی له‌و جۆره‌ جگه‌ له‌ ڤیزه‌ی خوێندن نییه‌. واته‌ ئه‌كرێ پاش وه‌رگرتنی قبوڵی خوێندن ته‌قدیمی ڤیزا بكه‌ین بۆ خۆت و خێزانه‌كه‌ت.

پرسیاره‌كه‌ كه‌مێك گشتییه‌، ئه‌كه‌وێته‌سه‌ر مه‌به‌ستی چوونت بۆ پۆڵه‌ندا. بۆ نموونه‌، ڤیزای خوێندن، ڤیزای گه‌شتیاری، ڤیزای كاركردن، و ڤیزای بازرگانی.

ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر ئاستی هه‌موو به‌ریتانیایه‌ سكۆلارشیپی چیڤینینه كه‌ ساڵانه‌ یه‌كجار ته‌قدیم ئه‌كرێت ته‌نها بۆ خوێندكارانی ماسته‌ره‌ له‌ سه‌رتاسه‌ری به‌ریتانیادا. یه‌كێكه‌ له‌ سكۆلارشپیه‌ زۆر به‌ناوبانگه‌كان به‌ڵام مه‌رجی زمانی ئینگلیزی هه‌یه‌ و ئاستی كێبڕكێی زۆر قورسه‌. ساڵانه‌ ژماره‌یه‌كی زۆر كه‌م كاندید له‌ عێراق قبوڵ ئه‌كات. له‌سه‌ر ئاستی زانكۆكانیش سكۆلارشیپ زۆره‌ و به‌پێی زانكۆ و به‌ش ئه‌گۆڕێت.

پێشه‌كی ئه‌بێ بزانین سكۆله‌رشیپ چییه چونكه‌‌ زۆر كه‌س له‌گه‌ڵ خوێندنی ئه‌كادیمی لێیان تێكه‌ڵ بووه‌. سکۆلەرشیپ بریتییە لە پشتگیری دارایی کە دەدرێت بە خوێندکار بۆ ئەوەی یارمەتی بدات لە دابینکردنی تێچووی خوێندنەکەی. بە شێوەیەکی گشتی سکۆلەرشیپەکان بەپێی شایستەیی دەبەخشرێن، واتە دەدرێت بەو خوێندکارانەی کە سەرکەوتنی ئەکادیمییان بەدەستهێناوە یان بەهرەی ناوازەیان لە بوارێکی دیاریکراودا نیشانداوە. ڕەنگە سکۆلەرشیپ لەلایەن چەندین دامه‌زراوه‌وه‌ بدرێت، لەوانە قوتابخانە، زانکۆ، ڕێكخراو، كۆمپانیا و دەزگا حکومییەکان. ئه‌گونجێ کرێی خوێندن و کتێب و خەرجییەکانی تری خوێندن له‌خۆبگرێت. هەندێک لە سکۆلەرشیپەکان لەسەر بنەمای پێویستییە، واتە دەبەخشرێن بەو خوێندکارانەی کە پێویستی داراییان نیشان دەدات، هەندێکی تریش لەسەر بنەمای شایستەیی، واتە دەبەخشرێتە ئەو خوێندکارانەی کە سەرکەوتنی ئەکادیمی یان جۆرەکانی تریان بەدەستهێناوە. كه‌واته‌ بۆ ده‌ستكه‌وتنی سكۆله‌رشپیپ ئه‌بێ بزانی مه‌رجه‌كانی چین، پاشان ئه‌گه‌ر زانیت مه‌رجه‌كانت تیایه‌ ته‌قیدم بكه‌. هه‌رگیز پشت به‌ سكۆله‌رشیپ ‌مه‌به‌سته‌ و پلانی له‌سه‌ر دامه‌نێ چونكه‌ به‌گشتی شانسی وه‌رگرتن زۆر كه‌مه‌. بۆ ده‌ستكه‌وتنی سكۆله‌رشیپ له‌ كه‌نه‌دا ئه‌توانی سه‌ردانی زانكۆكانیان بكه‌یت بزانی چ جۆرێكیان هه‌یه‌ و له‌گه‌ڵ تۆدا گونجاوه‌ یان نا.

سكۆله‌رشیپ وه‌رگرتنی یارمه‌تی داراییه‌ بۆ دابینكردنی كرێی خوێندن، پێداویستییه‌كانی خوێندن، كرێی خانوو و تێچوی ژیان . خوێندن له‌ده‌ره‌وه‌ به‌ده‌ستهێنانی كورسی خوێندنه‌ له‌ زانكۆیه‌ك به‌ پاره‌ی خۆت یان سكۆلارشیپ.

سکۆلەرشیپ بریتییە لە یارمەتییەکی دارایی یان یارمەتییەک کە دەدرێت بە خوێندکاران بۆ پشتگیریکردنی خوێندنەکەیان. بەزۆری سکۆلەرشیپەکان بە پشتبەستن بە دەستکەوتی ئەکادیمی، بەهرە، یان پێویستی دارایی دەدرێت. مەبەست لە سکۆلەرشیپ یارمەتیدانی خوێندکارانە بۆ خەرجکردنی خوێندن، لەوانەش کرێی خوێندن، کرێ، کتێب، و خەرجییەکانی ژیان، بەبێ ئەوەی پێویست بکات بڕی سکۆلەرشیپەکە بداتەوە. دەتوانرێت سکۆلەرشیپ لەلایەن ڕێکخراوە جیاوازەکانەوە بدرێت، لەوانە قوتابخانە، زانکۆ، حکومەت، کۆمپانیا، دامەزراوەکان و ڕێکخراوە قازانج نەویستەکانی تر.

نه‌خێر. ته‌نها زانیاری له‌سه‌ر سكۆلارشیپه‌ باشه‌كان بڵاو ده‌كه‌ینه‌وه‌. ئه‌بێ خۆتان به‌دوایدا بچن و ته‌قدیم بكه‌ن.

به‌گشتی نه‌خێر، به‌داخه‌وه‌. پڕۆگرامی ئاڵوگۆڕ له‌ وێبسایتی زانكۆكه‌ت‌ ئاماژه‌ی پێدراوه‌ ئه‌گه‌ر هه‌بێت.

بەرنامەی ئاڵوگۆڕکردن بریتییە لە بەرنامەیەکی ڕێكخراو کە تێیدا ئه‌ندامانی ڕێکخراوێک یان دامەزراوەیەک بۆ ماوەیەکی دیاریکراو دەچنە ڕێکخراو یان دامەزراوەیەکی دیکە لە وڵاتێکی جیاوازدا، بە شێوەیەکی گشتی بۆ خوێندن یان کارکردن. زۆرجار بەرنامەکانی ئاڵوگۆڕکردن سروشتی پەروەردەیییان هەیە و لەوانەیە خوێندکاران، یان کەسانی پیشەیی بەشداربن لە چالاکییە ئەکادیمییەکان یان توێژینەوەکان لە دامەزراوەیەکی بیانیدا. هەروەها ڕەنگە بەرنامەکانی ئاڵوگۆڕکردن بۆ گەشەپێدانی کولتووری یان کەسی داڕێژرابن، ڕه‌نگه‌ چالاکییەکانی وەک فێربوونی زمان، تێكه‌ڵبوونی کولتووری و خۆبەخشی لەخۆ بگرن. بەرنامەکانی ئاڵوگۆڕکردن لەوانەیە لەلایەن قوتابخانەکان، زانکۆکان، دەزگاکانی حکومەت، یان ڕێکخراوە تایبەتەکانەوە ڕێکبخرێن. ڕه‌نگه‌ لە ڕێگەی سەرچاوەی جۆراوجۆرەوە پارەیان بۆ دابین بکرێت، لەوانە کرێی خوێندن، یارمەتییەکان، سکۆلەرشیپەکان.

هیچ مه‌رجێك نییه‌، هه‌موو خوێندكارێك به‌پێی یاسای وڵاته‌ پێشكه‌وتووه‌كان ئه‌توانێت پارت-تایم له‌ هه‌فته‌یه‌كدا ٢٠ - ٢٥ كاتژمێر كاربكات. له‌ هاوینیشدا خوێندكاران ئه‌توانن فول-تایم كار بكه‌ن.

به‌ڵێ، ته‌قدیمی كار بكه‌ ئه‌گه‌ر كارت نه‌دۆزیوه‌ته‌وه‌. له‌ زۆربه‌ی وڵاته‌كاندا ئه‌توانی داوای ئیقامه‌ی كار بكه‌یت بۆ ماوه‌ی یه‌ك ساڵ، پاش ته‌واوكردنی خوێندنه‌كه‌ت. له‌و ماوه‌یه‌دا ئه‌توانی كار بدۆزیته‌وه‌ و بمێنیته‌وه‌. پاشان كۆمپانیاكه‌ت سپۆنسه‌رت ئه‌كات تا بتوانی ئیقامه‌ی درێژخایه‌ن به‌ده‌ست بهێنیت.

ئه‌مه‌ پرسیارێكی ئاڵۆزه‌ ئه‌گه‌ر به‌ڕاستگۆیی وه‌ڵام بده‌مه‌وه‌. به‌پێی یاسا بۆت هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ خۆتدا ته‌قدیمی ڤیزا بۆ خێزان و مناڵه‌كانت بكه‌یت به‌ڵام كه‌س نازانێ وه‌ڵامه‌كه‌ی چی ئه‌بێت، ئه‌كه‌وێته‌سه‌ر قه‌ناعه‌تكردنی كونسوڵخانه‌ به‌ كه‌یسه‌كه‌ت. ئه‌كرێ ڤیزا بدات به‌ خۆت به‌ته‌نها، وه‌ ئه‌شكرێ بیدات به‌ خێزانه‌كه‌شت. هیچ كه‌س ناتوانێ دڵنیاییت بداتێ. ئه‌گه‌ر دڵنیایی ٩٩% ئه‌وێت ئه‌وا خۆت بچۆ بۆ ماوه‌ی ساڵی یه‌كه‌م و له‌ ساڵی دووه‌مدا ته‌قدیمی ڤیزا بكه‌ بۆ خێزانه‌كه‌ت. ئه‌مه‌یان به‌یاسا پشتگیری كراوه‌ و كه‌س ناتوانێ نكۆڵی لێبكات. بیرت نه‌چێ ساڵێك دوو سمسته‌ره‌ (هه‌شت مانگ). هاوینه‌كه‌ی ئه‌توانی بگه‌ڕێیته‌وه‌ و چوار مانگ له‌ كوردستان بیت.

به‌ڵێ، ته‌قدیمی كار بكه‌ ئه‌گه‌ر كارت نه‌دۆزیوه‌ته‌وه‌. له‌ زۆربه‌ی وڵاته‌كاندا ئه‌توانی داوای ئیقامه‌ی كار بكه‌یت بۆ ماوه‌ی یه‌ك ساڵ، پاش ته‌واوكردنی خوێندنه‌كه‌ت. له‌و ماوه‌یه‌دا ئه‌توانی كار بدۆزیته‌وه‌ و بمێنیته‌وه‌. پاشان كۆمپانیاكه‌ت سپۆنسه‌رت ئه‌كات تا بتوانی ئیقامه‌ی درێژخایه‌ن به‌ده‌ست بهێنیت.

به‌گشتی نه‌خێر. به‌ڵام بۆ مه‌سه‌له‌ی ڤیزا تاڕادده‌یه‌ك كێشه‌یه‌. ڕه‌نگه‌ كونسوڵخانه‌كان بڕوات پێنه‌كه‌ن كه‌ بۆ خوێندن ئه‌جیت ئه‌گه‌ر ته‌مه‌نت زۆربێت.

ئه‌كری یه‌كێك له‌مانه‌ بێت: دوو سمسته‌ر (ساڵێك) ؛ سێ سمسته‌ر (ساڵ و نیوێك) ؛ چوار سمسته‌ر ( دوو ساڵ).

به‌گشتی سێ ساڵ به‌ڵام هه‌ندێك به‌شی وه‌ك سایكۆلۆجی و یاسا پێنج ساڵه‌ كه‌ له‌كۆتایدا بڕوانامه‌ی ماسته‌ر وه‌رئه‌گریت. به‌شه‌كانیتریش ئه‌و بژارده‌یه‌یان هه‌یه‌ كه‌ به‌ پێنج ساڵی له‌سه‌ریه‌ك به‌كالۆریۆس و ماسته‌ر وه‌ربگریت. به‌شه‌ پزیشكییه‌كانی وه‌ك ده‌رمانسازی و ددان پێنج ساڵن و پزیشكی گشتیش شه‌ش ساڵه‌.

به‌ڵێ له‌ زانكۆ حكومییه‌كان به‌ خۆڕاییه‌ به‌ڵام كێبڕكێ ئاسان نییه‌.

به‌پێی وڵات و به‌ش ئه‌گۆڕێت.

زۆر ئاسانه‌: په‌یوه‌ندیمان پێوه‌ بكه‌ با بزانین چی بۆتۆ گونجاوه‌. پاشان هه‌موو شتێك تێئه‌گه‌یت.

ئه‌مه‌ پرسیارێكی گشتییه‌. مه‌رجه‌كان له‌ له‌ پرۆگرامێك بۆ پرۆگرامێك ئه‌گۆڕێن. به‌ گشتی له‌ سه‌ره‌تاوه‌ پێویستت به‌مانه‌ هه‌یه‌: ١- بڕوانامه‌ی پۆلی دوانزه‌ به‌ ئینگلیزی (زیاتر بۆ خوێندنی به‌كالۆریۆس پێویسته‌): سه‌ره‌تا بچۆ له‌ قوتابخانه‌كه‌ت داوای بكه‌، پاشان ئه‌تنێرن بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی په‌روه‌رده‌ی ناوچه‌كه‌ت، پاشان ئاڕاسته‌ت ئه‌كه‌ن بۆ وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ له‌ هه‌ولێر. پاش ته‌واوبوونی، بۆ ئه‌وه‌ی مۆری وه‌زاره‌تی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ (عێراق) بكرێت ئه‌بێ بنێردرێته‌ به‌غداد. هه‌ڵبه‌ته‌ مه‌رج نییه‌ خۆت بچیت، ئێمه‌ ئه‌توانین بۆت بنێرین و به‌ مۆركراوی بۆت بگه‌ڕێنینه‌وه‌. ٢- بڕوانامه‌ی زانكۆ: دوو دۆكۆمێنته‌، بڕوانامه‌ (شه‌هاده‌ی جداری) له‌گه‌ڵ نمره‌كانت (شه‌هاده‌ی ده‌ره‌جات). بێگومان پێویسته‌ به‌ زمانی ئینگلیزی داوای بكه‌یت. ٣- بڕوانامه‌ی په‌یمانگا: یه‌ك دۆكۆمێنته‌ كه‌ سه‌رجه‌م زانیارییه‌كانی تیایه‌. بێگومان پێویسته‌ به‌ زمانی ئینگلیزی داوای بكه‌یت. ٤- بڕوانامه‌ی زمان: ئه‌گه‌ر تۆفڵ و ئایه‌ڵست هه‌بێ نایابه‌. ئه‌گه‌ر خوێندنه‌كه‌ت به‌ زمانی ئینگلیزی بووه‌ له‌ قوتابخانه‌، په‌یمانگا، یان زانكۆ، ئه‌وه‌ ئه‌توانی له‌ تۆمارگه‌ داوای پشگیرییه‌ك بكه‌یت. له‌ زۆر حاڵه‌تدا ئه‌مه‌ گونجاوه‌ و كاری پێده‌كرێت. یان ئه‌كرێ به‌ شێوازێكیتر بیسه‌لمێنیت كه‌ ئاستی زمانت گونجاوه‌. ٥- پاسپۆرت: وێنه‌یه‌كی پاسپۆرته‌كه‌ت پێویسته‌. ٦- سی ڤی: به‌ گشتی گرنگه‌ سی ڤیه‌كی باشت هه‌بێت. تكایه‌ با سی ڤیه‌كه‌ت یه‌ك لاپه‌ڕه‌بێت ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر پێینج ساڵ ئه‌زمونیشت هه‌بێت. ٦- نامه‌ی هاندان (مۆتیڤه‌یشن): ئێمه‌ خۆمان هاوكاریت ئه‌كه‌ین بۆ نوسینی نامه‌ی هاندان، ئه‌گه‌ر پێویست بوو. ٨ - پشتگیری (ڕیكۆمێنده‌یشن یان ڕیفرێنس): ئه‌گه‌ر پێویستی كرد خۆمان ئاگادارت ئه‌كه‌ین. ٩ - وێنه‌: وێنه‌یه‌كی خۆت به‌ كوالیتی به‌رز پێویسته‌ (باگراوندی سپی، ڕوت له‌ كامێرا بێت). ١٠ - پێشنیار (پڕۆپۆزه‌ڵ): بۆ خوێندنی دكتۆرا پێویسته‌. خۆمان هاوكاریت ئه‌كه‌ین.

ئه‌مه‌ پرسیارێكی گشتییه‌. مه‌رجه‌كان له‌ پرۆگرامێك بۆ پرۆگرامێك ئه‌گۆڕێن. به‌ گشتی له‌ سه‌ره‌تاوه‌ پێویستت به‌مانه‌ هه‌یه‌: ١- بڕوانامه‌ی پۆلی دوانزه‌ به‌ ئینگلیزی (زیاتر بۆ خوێندنی به‌كالۆریۆس پێویسته‌): سه‌ره‌تا بچۆ له‌ قوتابخانه‌كه‌ت داوای بكه‌، پاشان ئه‌تنێرن بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی په‌روه‌رده‌ی ناوچه‌كه‌ت، پاشان ئاڕاسته‌ت ئه‌كه‌ن بۆ وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ له‌ هه‌ولێر. پاش ته‌واوبوونی، بۆ ئه‌وه‌ی مۆری وه‌زاره‌تی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ (عێراق) بكرێت ئه‌بێ بنێردرێته‌ به‌غداد. هه‌ڵبه‌ته‌ مه‌رج نییه‌ خۆت بچیت، ئێمه‌ ئه‌توانین بۆت بنێرین و به‌ مۆركراوی بۆت بگه‌ڕێنینه‌وه‌. ٢- بڕوانامه‌ی زانكۆ: دوو دۆكۆمێنته‌، بڕوانامه‌ (شه‌هاده‌ی جداری) له‌گه‌ڵ نمره‌كانت (شه‌هاده‌ی ده‌ره‌جات). بێگومان پێویسته‌ به‌ زمانی ئینگلیزی داوای بكه‌یت. ٣- بڕوانامه‌ی په‌یمانگا: یه‌ك دۆكۆمێنته‌ كه‌ سه‌رجه‌م زانیارییه‌كانی تیایه‌. بێگومان پێویسته‌ به‌ زمانی ئینگلیزی داوای بكه‌یت. ٤- بڕوانامه‌ی زمان: ئه‌گه‌ر تۆفڵ و ئایه‌ڵست هه‌بێ نایابه‌. ئه‌گه‌ر خوێندنه‌كه‌ت به‌ زمانی ئینگلیزی بووه‌ له‌ قوتابخانه‌، په‌یمانگا، یان زانكۆ، ئه‌وه‌ ئه‌توانی له‌ تۆمارگه‌ داوای پشگیرییه‌ك بكه‌یت. له‌ زۆر حاڵه‌تدا ئه‌مه‌ گونجاوه‌ و كاری پێده‌كرێت. یان ئه‌كرێ به‌ شێوازێكیتر بیسه‌لمێنیت كه‌ ئاستی زمانت گونجاوه‌، بۆ نموونه‌ چاوپێكه‌وتنی ئۆنلاین. ٥- پاسپۆرت: وێنه‌یه‌كی پاسپۆرته‌كه‌ت پێویسته‌. ٦- سی ڤی: به‌ گشتی گرنگه‌ سی ڤیه‌كی باشت هه‌بێت. تكایه‌ با سی ڤیه‌كه‌ت یه‌ك لاپه‌ڕه‌بێت ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر پێینج ساڵ ئه‌زمونیشت هه‌بێت. ٦- نامه‌ی هاندان (مۆتیڤه‌یشن): ئێمه‌ خۆمان هاوكاریت ئه‌كه‌ین بۆ نوسینی نامه‌ی هاندان، ئه‌گه‌ر پێویست بوو. ٨ - پشتگیری (ڕیكۆمێنده‌یشن یان ڕیفرێنس): ئه‌گه‌ر پێویستی كرد خۆمان ئاگادارت ئه‌كه‌ین. ٩ - وێنه‌: وێنه‌یه‌كی خۆت به‌ كوالیتی به‌رز پێویسته‌ (باگراوندی سپی، ڕوت له‌ كامێرا بێت). ١٠ - پێشنیار (پڕۆپۆزه‌ڵ): بۆ خوێندنی دكتۆرا پێویسته‌. خۆمان هاوكاریت ئه‌كه‌ین.

ئه‌مه‌ پرسیارێكی گشتییه‌. مه‌رجه‌كان له‌ له‌ پرۆگرامێك بۆ پرۆگرامێك ئه‌گۆڕێن. به‌ گشتی له‌ سه‌ره‌تاوه‌ پێویستت به‌مانه‌ هه‌یه‌: ١- بڕوانامه‌ی پۆلی دوانزه‌ به‌ ئینگلیزی (زیاتر بۆ خوێندنی به‌كالۆریۆس پێویسته‌): سه‌ره‌تا بچۆ له‌ قوتابخانه‌كه‌ت داوای بكه‌، پاشان ئه‌تنێرن بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی په‌روه‌رده‌ی ناوچه‌كه‌ت، پاشان ئاڕاسته‌ت ئه‌كه‌ن بۆ وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ له‌ هه‌ولێر. پاش ته‌واوبوونی، بۆ ئه‌وه‌ی مۆری وه‌زاره‌تی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ (عێراق) بكرێت ئه‌بێ بنێردرێته‌ به‌غداد. هه‌ڵبه‌ته‌ مه‌رج نییه‌ خۆت بچیت، ئێمه‌ ئه‌توانین بۆت بنێرین و به‌ مۆركراوی بۆت بگه‌ڕێنینه‌وه‌. ٢- بڕوانامه‌ی زانكۆ: دوو دۆكۆمێنته‌، بڕوانامه‌ (شه‌هاده‌ی جداری) له‌گه‌ڵ نمره‌كانت (شه‌هاده‌ی ده‌ره‌جات). بێگومان پێویسته‌ به‌ زمانی ئینگلیزی داوای بكه‌یت. ٣- بڕوانامه‌ی په‌یمانگا: یه‌ك دۆكۆمێنته‌ كه‌ سه‌رجه‌م زانیارییه‌كانی تیایه‌. بێگومان پێویسته‌ به‌ زمانی ئینگلیزی داوای بكه‌یت. ٤- بڕوانامه‌ی زمان: ئه‌گه‌ر تۆفڵ و ئایه‌ڵست هه‌بێ نایابه‌. ئه‌گه‌ر خوێندنه‌كه‌ت به‌ زمانی ئینگلیزی بووه‌ له‌ قوتابخانه‌، په‌یمانگا، یان زانكۆ، ئه‌وه‌ ئه‌توانی له‌ تۆمارگه‌ داوای پشگیرییه‌ك بكه‌یت. له‌ زۆر حاڵه‌تدا ئه‌مه‌ گونجاوه‌ و كاری پێده‌كرێت. یان ئه‌كرێ به‌ شێوازێكیتر بیسه‌لمێنیت كه‌ ئاستی زمانت گونجاوه‌. ٥- پاسپۆرت: وێنه‌یه‌كی پاسپۆرته‌كه‌ت پێویسته‌. ٦- سی ڤی: به‌ گشتی گرنگه‌ سی ڤیه‌كی باشت هه‌بێت. تكایه‌ با سی ڤیه‌كه‌ت یه‌ك لاپه‌ڕه‌بێت ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر پێینج ساڵ ئه‌زمونیشت هه‌بێت. ٦- نامه‌ی هاندان (مۆتیڤه‌یشن): ئێمه‌ خۆمان هاوكاریت ئه‌كه‌ین بۆ نوسینی نامه‌ی هاندان، ئه‌گه‌ر پێویست بوو. ٨ - پشتگیری (ڕیكۆمێنده‌یشن یان ڕیفرێنس): ئه‌گه‌ر پێویستی كرد خۆمان ئاگادارت ئه‌كه‌ین. ٩ - وێنه‌: وێنه‌یه‌كی خۆت به‌ كوالیتی به‌رز پێویسته‌ (باگراوندی سپی، ڕوت له‌ كامێرا بێت). ١٠ - پێشنیار (پڕۆپۆزه‌ڵ): بۆ خوێندنی دكتۆرا پێویسته‌. خۆمان هاوكاریت ئه‌كه‌ین.

ئه‌مه‌ پرسیارێكی زۆر گشتییه‌. مه‌رجه‌كان له‌ وڵاتێك بۆ وڵاتێك و له‌ پرۆگرامێك بۆ پرۆگرامێك ئه‌گۆڕێن. به‌ گشتی له‌ سه‌ره‌تاوه‌ پێویستت به‌مانه‌ هه‌یه‌: ١- بڕوانامه‌ی پۆلی دوانزه‌ به‌ ئینگلیزی (زیاتر بۆ خوێندنی به‌كالۆریۆس پێویسته‌): سه‌ره‌تا بچۆ له‌ قو

ئه‌مه‌ به‌گشتی ڕاسته‌ به‌ڵام له‌ هه‌موو وڵاتێك نا. هه‌ندێك وڵات به‌پێی ئه‌وه‌ی له‌كوێوه‌ هاتوویت پاره‌ی خوێندنت له‌سه‌ر حساب ئه‌كات، وه‌ك به‌ریتانیا. به‌ڵام له پۆڵه‌ندا خوێندن به‌ پۆڵه‌ندی بێبه‌رامبه‌ره‌ و به‌ ئینگلیزی به‌ پاره‌یه‌. كه‌واته‌ ناتوانی ١٠٠% دڵنیابیت تا ورد نه‌بیته‌وه‌ له‌ یاسای وڵاته‌كه‌ و زانكۆكه‌.

به‌گشتی هیچ جیاوازییه‌ك نییه‌ به‌ڵام بۆ هه‌ندێك زانكۆ مه‌رجی یه‌كێكیان له‌ ئه‌ویتریان ئاسانتره‌. بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ ئه‌بێ سه‌یری مه‌رجی زمانی پڕۆگرامه‌كه‌ بكه‌ین. به‌ڵام بێخه‌مبه‌ جیاوازیه‌كه‌ كه‌مه‌.

مه‌یكه‌ تا ئه‌زانی پێویستته‌. ناڵێم ئاماده‌كاری مه‌كه‌، به‌ڵام ئه‌گه‌ر ئه‌زانی له‌ ٦ كه‌متر ئه‌هێی باشتره‌ نه‌یكه‌یت. سه‌رچاوه‌ زۆره‌ بۆ دڵنیابوون له‌ ئاستی خۆت، تێستی ئۆنلاین بكه‌.

ئه‌كه‌وێته‌ سه‌ر ئه‌و زانكۆ و به‌شه‌ی لێی ده‌خوێنی. هه‌ندێك به‌دیلی ئایه‌ڵس و تۆفڵ هه‌ن كه‌ له‌ زۆرێك له‌ زانكۆكانی ئه‌وروپا قبوڵكراون، وه‌ك خوێندنی به‌كالۆریۆس به‌ زمانی ئینگلیزی، خوێندن له‌ قوتابخانه‌ ئینگلیزییه‌كان، كاركردن و ژیان له‌ وڵاتێكی ئینگلیزی زمان، ده‌رچوون له‌ تاقیكردنه‌وه‌یه‌كه‌ی ئۆنلاین یان چاوپێكوتنێكی ئۆنلاین به‌ زمانی ئینگلزیی له‌لایه‌ن زانكۆكه‌وه‌.

ئه‌مه‌ كه‌متر په‌یوه‌ندی به‌ وڵاته‌وه‌ هه‌یه‌، زیاتر په‌یوه‌ندی به‌ زانكۆكه‌وه‌ هه‌یه‌. ناتوانی گشتاندن بكه‌یت به‌ڵام تا زانكۆ ئاستی باشبێت و ته‌قدیماتی زۆر بۆبكرێ مه‌رجه‌كانی وه‌رگرتن قورستر ئه‌كات به‌ مه‌رجی زمانیشه‌وه‌. یاسایه‌كی ساده‌: ئه‌گه‌ر ئاستی زمانت باشه‌ و ئه‌توانی له‌ چاوپێكه‌وتنێكی ١٠ خوله‌كیدا قسه‌ بكه‌یت، ئایه‌ڵس كێشه‌ نییه‌.