دراوی ڕوسی: ڕوبڵ

شۆرت سەیڵ و ئاربیتراژ و فیوچەر کۆنتراکت ئەم سێ دەستەواژەیە گەورەترین ڕێکخەری بازاڕە داراییەکانن لە بازاڕی ئازاددا. با پێناسەیەکی کورتیان بکەم، پاشان باسی دۆخی دراوی ڕوسیا ئەکەم. شۆرت سەیڵ: لە بازاڕە داراییەکاندا ئەکرێ تۆ شتێکت نەبێت بەڵام قەرزیکەیت و بیفرۆشی. با بڵێین لە بازاڕی دۆلارەکە دوکانت هەیە. تۆ ئەزانی دۆلار دائەبەزێت، بەڵام هیچت نییە بیفرۆشی. تەلەفۆن ئەکەیت بۆ دوکانێکی دراوسێت کە دۆلاری هەیە ئەڵێی ملیۆنێ دۆلارم بەرێ بەقەرزی ڕۆژێک. وەری ئەگری ئەیفرۆشی و سبەی ئەیکڕییەوە بە هەرزانتر. با بڵێین ئەمڕۆ دۆلار بە ١٤٨ هەزارە، تۆش هەواڵت لایە کە سبەی ئەبێتە کەمتر، بڵێین ١٤٥. تۆ هەر ئەمڕۆ هەموویت قەرزکرد و ڕاستەوخۆ فرۆشتت بە ١٤٨. بە پێی حساباتی تۆ سبەی بە ١٤٥ ئەیکریتەوە و ملیۆنە دۆلارەکە ئەدەیتەوە بە دراوسێکەت و خۆشت ٣٠ ملیۆن دینارت خێر کرد. ئاربیتراژ: ئەمە کڕینی شتێکە لەشونێک بە هەرزان و فرۆشتنی لە شوێنێکیتر بە گرانتر لەهەمان کاتدا. با بڵێین دۆلار بە ١٤٨ هەزارە لە سلێمانی و بە ١٤٧ لە بەغداد. ئەگەر دۆلارت هەبێت (یان ئەگەر نەتبوو بە شۆرت سەیڵ قەرزی ئەکەیت) لە سلێمانی بە ١٤٨ ئەیگۆڕیتەوە و کەسێک لە بەغداد بە ١٤٧ دۆلارەکەت بۆ ئەکرێتەوە. لە هەر ١٠٠ دۆلارێک یەک هەزار خێر ئەکەیت. جا کاریگەری ئەمە لە ژمارەی ملیۆن دۆلار و بەرەو سەرەوە دەرەکەوێ. فیوچەر کۆنتراکت: کڕینی شتێکە لە ئێستادا بەڵام گواستنەوەکە لە داهاتوودا ڕوو ئەدات. با بڵێین ئەمڕۆ نەوت بە ٧٠ دۆلارە، من ڕێکئەکەوم کە یەک ملیۆن بەرمیل لەتۆ بکڕم لە کۆتایی مانگی چواردا بە ٧٣ دۆلار بۆ هەر بەرمیلێک. من ئامادەم بیکڕم چونکە پێموایە نرخی نەوت زیاد ئەبێت، تۆش ئامادەی بیفرۆشی چونکە لەسەر و نرخی ئەمڕۆ فرۆشتووتە و پێشتوایە نرخی نەوت یان دائەبەزێت یان ئەگەر بەرزیشبێتەوە لەدەوری ٧٠-٧٣ یاری ئەکا. جا با بڵێین ئەمڕۆ کۆتایی مانگی چوارە و نەوت لە بازاڕا ١٠٠ دۆلارە. ئێ، من ئەتوانم بڵێم دەی یەڵڵا یەک ملیۆن بەرمیل نەوتم بەرێ بە ٧٢ دۆلار و خۆشم بە ١٠٠ دۆلار ئەیفرۆشمەوە لە بازاڕدا، یان ئەواتا واز لە نەوت هەر بهێنە، جیاوازی نرخەکەم بدەرێ و تەواو کە ئەکاتە ٢٨ دۆلار بۆ هەر بەرمیلێک. جا پرسیارەکە ئەمەیە: قەت لە خۆتت نەپرسیوە بۆچی کە ڕووداوێک ڕوو ئەدات، بۆ نمونە شەڕی ڕوسیا لە ئێستادا، چۆن وا خێرا نرخی دراوی ئەو وڵاتە دائەبەزێ؟ یان چۆن وا خێرا نرخی گاز و نەوت و بەرهەمەکانی ڕوسیا و ئۆکرانیا بەرزبوونەوە؟ چاوەکەم با بزانی وەبەرهێنەرە گەورەکان لە بازاڕا دارەییەکاندا بە مانگ پێش ئەو ڕووداوانە قەناسیان گرتۆتەوە و حسابی ئەوەیان کردووە. بۆ نموونە ئەگەر بزانن کە ئەگەری شەرەکە زۆرە دێن بە بەهای ملیاران دۆلار دراوی ڕوسی ئەفرۆشن (ئەگەر نەیانبوو بە شۆرت سەیڵ). جا کە شەڕەکە ڕویدا و یەک فیشەک تەقی تەواو ئەوان تازە ئیشی خۆیان کردووە. بازاڕ ئەڕوخێ بەسەر دراوی ڕوسیا هەر نازانن چی لێبکەن. ڕێک پێچەوانەی ئەوەش ئەچن بە فیوچەر کۆنتراکت ئەو بەرهەمانە ئەکڕن کە هی ئەو وڵاتانەن چونکە دواتر ئەتوانن بە گران بیفرۆشنەوە. بیریشم نەچێ ئاربیتراژ نرخەکان یەکسان ئەکاتەوە و هەموو جیاوازی بازارەکان هەڵ ئەلوشێ. گەر لەشوێنێک دراوی ڕوسی کەمبێت بە ئاربیتراژ لە بازاڕیتر بەهەرزان ئەیکڕن و ئەیبەنە ئەوێ تا نرخ باڵانس ئەبێتەوە. بەمشێوەیە ئەم سێ توڵە لەبازاڕا کارێک ئەکەن لە چەند سەعاتێکا کە هەرچی حکومەتی دنیایە کۆیبکەرەوە ناتوانێ لە مانگێکیشا بیکات.